Tra Từ Điển Đạo Phật

Hạnh độc cư là phương pháp hộ trì và bảo vệ sáu căn: mắt, tai, mũi, miệng, thân, ý. Bởi do sáu trần tiếp xúc sáu căn nên sinh ra nhiều ác pháp khiến tâm phóng dật không giữ gìn bảo vệ chân lí được, do vậy tâm thường đánh mất trạng thái thanh thản, an lạc và vô sự.

Vì thế, người tu tập muốn chứng đạo quả A La Hán thì phải sống giữ gìn hạnh độc cư cho trọn vẹn. Có nghĩa là phải sống một mình, không được nói chuyện với ai cả. Người tu hành không biết cứ phá hạnh độc cư vì thế tu hành chẳng đi đến đâu, rất uổng phi một đời. Hạnh độc cư là bí quyết thành công của thiền định. Nó có ba nhiệm vụ:

1- Bảo vệ tâm tránh các duyên.

2- Gom tâm hợp nhất thành khối.

3- Làm cho tâm tuôn tràn ra hết. Tu sĩ Phật phải lấy hạnh độc cư làm cuộc sống của mình; phải lấy hạnh độc cư làm ngọn đuốc soi đường cho mình đi; phải lấy hạnh độc cư phòng hộ sáu căn giúp cho thân tâm bất động thanh tịnh; phải lấy hạnh độc cư làm căn cứ địa để chiến đấu với giặc sanh tử luân hồi; phải lấy hạnh độc cư biến mình thành con tê ngưu một sừng sống không hề sợ hãi, khiếp đảm bất cứ một trở ngại nào.

Người tu sĩ đạo Phật có thành tựu được đạo giải thoát là nhờ hạnh độc cư. Hạnh độc cư bị phá vỡ thì con đường tu sẽ là con đường cùng và đời sống đời chẳng ra đời, đạo chẳng ra đạo, đừng lầm lạc độc cư của đạo Phật với độc cư của ngoại đạo.

Độc cư của đạo Phật là giới luật, là đức hạnh. Độc cư là giới hạnh, giới đức để tu tập Tứ Niệm Xứ. Tứ Niệm Xứ và hạnh độc cư hai pháp có liên quan mật thiết như cánh tay mặt và cánh tay trái. Hai pháp này rất quan trọng trong sự nghiệp tu tập tâm bất động trước các ác pháp và các cảm thọ.

Chính nhờ Thánh hạnh độc cư mà tâm không phóng dật. Độc cư có ba giai đoạn: giai đoạn 1, 2 là giai đoạn tu tập Định Vô Lậu (tu học giới luật đức hạnh) triển khai tri kiến giải thoát, cho nên việc tiếp duyên là áp dụng đức hiếu sinh vào đời sống để ly dục ly ác pháp phải có đối tương.

Còn giai đoạn 3 là giai đoạn tu tập Tứ Niệm Xứ, là giai đọan tu chứng đạt chân lí, phải giữ gìn độc cư 100%, càng giữ gìn độc cư nghiêm chỉnh càng chứng đạo dễ dàng. giai đoạn này phải hộ trì sáu căn rất chặt mới ly dục ly ác pháp vi tế trong tâm hoàn toàn.

Cho nên phải sáng suốt và nhớ kỹ: Tu pháp môn nào thì giữ gìn độc cư theo pháp môn đó tức là tu pháp môn đó thì phải giữ gìn sáu căn ở mức đó, nếu giữ sai sẽ bị ức chế tâm. Ở giai đọan học Giới Luật đức hạnh thì độc cư là phát biểu những ý kiến về đạo đức, khích lệ sách tấn mọi người sống với đức hiếu sinh cho được, đó là độc cư.

Học đức hiếu sinh mà không trao đổi với nhau thì tình thương ấy ở đâu? Im lặng như thánh trong giai đoạn này là sai pháp, trao đổi để giúp nhau sống trong tình thương. Những điều cần phải im lặng như thánh: những chuyện tào lao, nói xấu người này, người kia, nói sau lưng kẻ khác.

.

1- Đối với bản thân bằng hạnh độc cư hiếu sinh (tự nói chuyện với mình bằng pháp triển khai tri kiến, chứ không được nói chuyện tham sân, si ,mạn, nghi và cần giải quyết mọi giấy tờ cần thiết cho yên ổn).

2- Đối xử với những người thân bằng hạnh độc cư hiếu sinh (nói chuyện những gì cần nói để trợ giúp người thân sống trong đạo đức Ngũ Giới, tạo duyên hòa hợp mọi người trong gia đình).

3- Đối với bạn đồng tu bằng hạnh độc cư hiếu sinh (nói chuyện những gì giúp đỡ và sách tấn các bạn đồng tu đừng thối chuyện bỏ dỡ tu hành, nhưng không được nói chuyện ngoài lề).

Độc cư trong giai đoạn tu tập giới đức hiếu sinh là phải tiếp duyên, đem đức hiếu sinh đến với mọi người, khi mình học được điều gì trao đổi giúp nhau vượt khó áp dụng cho bằng được đức hiếu sinh tức là đem đức hiếu sinh đến với mọi người.

4- Tiền bạc rất cần làm việc giúp đỡ bạn đồng tu trong giai đoạn học lớp đạo đức Ngũ Giới, chỉ khi nào tu tập đến giai đoạn Tứ Niệm Xứ thì không cất giữ tiền bạc (Những người xuất gia Thầy có bài pháp dạy riêng về hạnh không cất giữ tiền bạc và tại sao không cất giữ tiền bạc). Độc cư của Phật giáo thấy từng tâm niệm của mình, lúc nào phải độc cư im lăng như thánh lúc nào độc cư với năm đức hạnh, với ba đức Tam Quy, với Tám Đức Bát Quan Trai Giới, với mười đức Thập Thiện, Với Thập Giới Sa Di, với Định Niệm Hơi Thở, với Tứ NiệmXứ và Tứ Thánh Định… Độc cư trong giai đoạn học giới luật đức hạnh Ngũ Giới thì phải biết im lặng như thánh và bỏ đi khi nghe người khác nói xấu người khác, nói sau lưng người khác, nói lời li gián, nói không thật, nói thêu dệt.

.v...Còn có người hỏi đúng nơi đúng chỗ về đức hiếu sinh thì trả lời và nói về cách thức áp dụng đức hiếu sinh vào đời sống chứ không được im lặng như thánh và bỏ đi, đấy là sai… Muốn viễn ly tất cả các ác pháp và các dục mà không nhờ hạnh độc cư thì các bạn rất khó mà viễn ly nổi. Thực hành Hạnh Độc Cư bằng: 1) Bằng ý hành với sự hộ trì bảo vệ ý căn không được nghĩ điều xấu ác cho người khác, dù người khác họ nghĩ những điều xấu ác đối với mình, nhưng luôn luôn chúng ta nghĩ điều thiện với họ.

Họ nghĩ những điều xấu ác về ta sẽ có luật nhân quả trừng trị còn riêng chúng ta hãy lo cứu mình bằng cách tư duy thiện pháp để thực hiện đức hiếu sinh với mình, với người. Đó là chúng ta đang hộ trì ý căn không bị ác pháp tác động vào tâm.

Hạnh Độc Cư thứ hai khẩu hành (trong giai đoạn học giới luật đức hạnh Ngũ Giới). 2) Bằng khẩu hành với sự hộ trì bảo vệ khẩu căn (thiệt căn) không được nói những điều xấu ác cho người khác, dù người khác họ nói những điều xấu ác đối với mình, nhưng luôn luôn dùng ái ngữ nói điều thiện với họ.

Họ nói những điều xấu ác sẽ có luật nhân quả trừng trị, còn riêng chúng ta hãy lo cứu mình bằng cách nói lời thiện pháp, để thực hiện đức hiếu sinh với mình, với người. Đó là chúng ta đang hộ trì khẩu căn không bị ác pháp tác động vào tâm.

Và như vậy là hạnh Độc Cư thứ hai khẩu hành trong giai đoạn học giới luật đức hạnh Ngũ Giới. Cho nên, tiếp duyên nói chuyện với mọi người, lại là độc cư im lặng như thánh... Ở đây nên lưu ý chỉ cần nói không thật, nói dối, nói thêu dệt, nói li gián, nói lời hung dữ, nói chuyên tào lao, nói chuyện ngoài pháp tu, nói chuyện phím, nói chuyện của người khác, v.

... là phá hạnh Độc Cư, là phạm giới… Ở đây giai đoạn học giới luật đức hạnh, cho nên Độc Cư là giới luật phòng hộ sáu căn, chứ không phải độc cư là không nói chuyện, nhưng chúng ta không hiểu pháp độc cư áp dụng không đúng thành không dám nói chuyện là bị ức chế tâm, thì cũng rất tai hại.

Còn lợi dụng chỗ tiếp duyên nói chuyện này, đi nói chuyện tào lao cho thỏa thích như người thế gian, thì rất uổng cho một đời tu tập mà chẳng đi đến đâu. Người giữ hạnh độc cư cần nói những điều lành đem lợi ích cho mình cho người, còn nói những điều ác thà chết chứ không nói, đó là hạnh độc cư phòng hộ khẩu căn… Ở giai đoạn học giới luật đức hạnh, cho nên Độc Cư là giới luật phòng hộ sáu căn, chứ không phải độc cư là không nói chuyện, nhưng chúng ta không hiểu pháp độc cư nên áp dụng không đúng thành không dám nói chuyện là bị ức chế tâm, thì cũng rất tai hại.

Còn lợi dụng chỗ tiếp duyên nói chuyện này, đi nói chuyện tào lao cho thỏa thích như người thế gian, thì rất uổng cho một đời tu tập mà chẳng đi đến đâu. Người giữ hạnh độc cư cần nói những điều lành đem lợi ích cho mình cho người, còn nói những điều ác thà chết chứ không nói, đó là hạnh độc cư phòng hộ khẩu căn…

3- Bằng thân hành với sự hộ trì bảo vệ thân căn, không được làm những điều xấu ác cho người khác, dù người khác họ làm những điều xấu ác đối với mình, nhưng luôn luôn làm những điều thiện với họ.

Họ làm những điều xấu ác sẽ có luật nhân quả trừng trị, còn riêng chúng ta hãy lo cứu mình bằng cách làm những thiện pháp, để thực hiện đức hiếu sinh với mình, với người. Đó là chúng ta đang hộ trì thân căn không bị ác pháp tác động vào tâm.

Và như vậy là hạnh Độc Cư thứ ba thân hành trong giai đoạn học giới luật đức hạnh Ngũ Giới. Hạnh độc cư của lớp Ngũ Giới không giống với hạnh độc cư của Lớp Chánh Niệm. Lớp Chánh Niệm áp dụng độc cư 100% còn lớp Ngũ Giới chỉ áp dụng 50%.

Lớp Ngũ Giới là lớp học giới luật đức hạnh thuộc về định Vô lậu, còn lớp Chánh Niệm là lớp học tỉnh thức thuộc về Tứ Niệm Xứ. Năm lớp Ngũ Giới là: lớp I Đức Hiếu Sinh; lớp II Đức Ly Tham từ bỏ lấy của không cho; lớp III Đức Chung Thủy; lớp IV Đức Thành Thật; lớp V Đức Minh Mẫn (từ bỏ rượu, thuốc lá, thuốc lào, thuốc phiện, xì ke, ma tuý, cờ bạc, cá cược v.

…). .Người biết phòng hộ sáu căn là người sống độc cư. Độc cư đúng với phương pháp đang tu, còn sống không đúng với pháp đang tu dù không nói chuyện nhưng vẫn chưa phải là sống độc cư. Nên lưu ý để áp dụng pháp độc cư cho đúng.

Độc cư của Phật giáo thấy từng tâm niệm của mình lúc nào phải độc cư im lặng như thánh lúc nào độc cư với năm đức hạnh, với ba đức Tam Quy, với Tám Đức Bát Quan Trai Giới, với mười đức Thập Thiện, Với Thập Giới Sa Di, với Định Niệm Hơi Thở, với Tứ NiệmXứ và Tứ Thánh Định.